• Werking van een aanhangwagen as, torsie of bladveer
• De begrippen: Enkelas, tandemas, tridemas
• Merken: AL-KO, KNOTT WAP en overige
• Onderhoud, slijtage en vervanging van de torsieas
• Terminologie: padmaat, flensmaat, spoorbreedte en draagvermogen

Werking van een aanhangwagen as

De assen van een aanhangwagen zijn voor een groot deel bepalend voor de wegligging en dus de veiligheid van uw aanhangwagen. Vroeger zaten er vaak bladveren onder, maar vandaag de dag zijn vrijwel alle aanhangwagens voorzien van torsieassen. Een torsieas is een enorme verbetering qua rijgedrag en comfort ten opzichte van bladvering. Daarnaast is het simpele en efficiënte concept van de torsieas een garantie voor een lange levensduur en lage onderhoudskosten.

Kenmerkend voor de torsie-as zijn rubberen strengen die zorg dragen voor de vering en demping. Een torsieas is opgebouwd uit een as waarin twee draagarmen zijn bevestigd die rondom zijn ingeklemd in drie tot vier rubberen strengen. Als de draagarm omhoog wordt gedrukt, zoals dat gebeurt als u met de aanhangwagen over een drempel rijdt, worden deze rubberen strengen in elkaar geperst en absorberen zij de vrijkomende energie. Deze strengen zetten daarna weer uit naar hun oorspronkelijk staat waardoor dus ook het wiel weer naar de juiste positie terug keert. Merken als AL-KO, KNOTT en WAP behoren tot de absolute top en zijn door de nauwkeurigheid van hun productieproces en de kwaliteit van de gebruikte componenten en materialen een garantie voor jarenlang veilig gebruik.

Doorsnede van een torsieas onder een aanhangwagen

De begrippen: Enkelas, tandemas, tridemas

Aanhangwagens zijn verkrijgbaar met één, twee of zelfs drie assen. Dit heeft zowel impact op het rijgedrag als laadvermogen.

Enkelas aanhangwagen

Het model met één as wordt meestal één-asser of enkelas genoemd. Een enkelas aanhangwagen is verkrijgbaar in bruto laadvermogens van 250kg tot maximaal 1800kg. Tot 750kg bruto mag het ongeremd zijn, daarboven dient het een geremde ( en gekeurde) uitvoering te zijn.

De hele lichte enkelas modellen van 250 tot 500kg zie je vaak bij kleine boottrailers of bagagewagens. Door voor een lichte as te kiezen mag alles lichter gemaakt worden, waardoor het eigen gewicht zo laag mogelijk kan blijven. De 1500 of 1800kg enkelas modellen worden gebruikt wanneer er wel veel lading vervoert moet worden, maar het draaien en manoeuvreren zo soepel mogelijk moet kunnen. Denk daarbij aan een 1800kg enkelas kipper voor gebruik op grasvelden.

Voorbeeld van een enkelas aanhangwagen

Tandemas aanhangwagen

Het model met twee assen wordt dubbel-asser of tandemas genoemd. De tandemas aanhanger heeft een aantal voordelen ten opzichte van de enkelas uitvoering. Zo is het rijgedrag van een tandemasser rustiger, zijn grotere laadvermogens (tot wel 3500kg bruto) mogelijk, en zal een afgekoppelde tandemas aanhangwagen uit zichzelf horizontaal blijven staan, terwijl een enkelas model daarvoor een neuswiel en/of steunpoten nodig heeft. Mede daarom komen er ook ongeremde tandemas aanhangwagens voor, maar de meest verkochte tandemas aanhangwagens zijn 2000kg of meer qua bruto laadvermogen. Het nadeel van een tandemas aanhangwagen is het afgekoppeld verplaatsen. Je kunt een tandemas niet zo makkelijk draaien als een enkelas.

Voorbeeld van een tandemas aanhangwagen

Tridemas aanhangwagen

Het model met 3 assen wordt drie-asser, tridemas of trippel-as (niet te verwarren met een Belgische trippel :-) )genoemd. Omdat een aanhangwagen bruto niet zwaarder mag zijn dan 3500kg is de keuze voor de tridemas niet vanwege het laadvermogen want met een tandemas kunnen we immers ook tot 3500kg gaan (2x 1750kg). Dus qua laadvermogen is er eigenlijk geen reden voor een tridemasser. Toch zijn er diverse modellen met drie assen te koop. Dat kan 3x een 1300kg as zijn, maar ook 3x 1800kg. Bij een tridemas met 3x 1350kg kg heb je technisch wel een hoger bruto laadvermogen (3x1350 = 4050), maar bij verkeersdrempels en andere obstakels komt het totale gewicht kortstondig op 1 as terecht. Het kan bij zware belading dan beter zijn om een tandemas uitvoering te gebben waarbij elke as 1750kg kan dragen dan een tridemas waarbij elke as slechts 1350 kg kan dragen. Daarnaast is het manoeuvreren met een tridemas lastiger en erg belastend voor de banden.

Voorbeeld van een tridemas aanhangwagen

Merken torsieassen

WAP en KNOTT torsieassen

De WAP en KNOTT torsieas is opgebouwd volgens het meest gebruikte torsieas ontwerp met 4 rubberen strengen per draagarm. Qua torsievering zijn deze fabrikanten dan ook goed met elkaar vergelijkbaar. De verschillen tussen KNOTT en WAP zitten vooral in de andere onderdelen zoals de reminrichting.

AL-KO torsieassen

De torsieassen van het merk AL-KO wijken qua constructie iets af van de meeste andere merken. Dit is een bewuste keus van AL-KO omdat zij ervan overtuigd zijn dat hun ontwerp een comfortabeler weggedrag oplevert zonder concessies te doen aan de andere voordelen van een torsieas. AL-KO assen hebben rubberen strengen maar waar de andere merken vier rubberen strengen per draagarm gebruiken zitten er in een AL-KO as maar drie strengen per draagarm. Deze strengen zullen, als de draagarm omhoog komt, niet alleen samenpersen maar kunnen door de constructie van de as, ook licht rollen wat voor meer comfort zorgt.

Doorsnede van een AL-KO torsieas

Andere merken torsieassen

Met AL-KO, KNOTT en WAP hebben wij ongeveer 80% van de in Europa gebruikte aanhangwagen assen te pakken, maar er zijn ook fabrikanten die andere assen gebruiken. Soms is dat OEM, dat kan bijvoorbeeld voorkomen bij grote fabrikanten, die bestellen dan bij een van de drie groten merken assen met hun eigen merknaam erop. Eduard Trailer heeft dat jarenlang gedaan. Dat waren effectief KNOTT assen, maar met het EDUARD merk erop. Dat is eenvoudig te controleren omdat het typeplaatje van de origineel fabrikant nog altijd op de as zal zitten.

Er zijn ook merkloze assen die door sommige, vooral kleine, fabrikanten gebruikt worden. Dit zijn vrijwel altijd ongeremde aanhangwagens in het goedkopere segment omdat daar zoveel mogelijk op de inkoop en productiekosten wordt bespaard. Met de komst van de verplichte COC verklaring voor ongeremde aanhangwagens is dit sterk verminderd, maar vooral tweedehands komen dit soort assen regelmatig voor.

Onderhoud, slijtage en vervanging van de torsieas

Onderhoud van een torsieas

Het grote voordeel van een rubber geveerde torsieas is het dat deze in principe volledig onderhoudsvrij is omdat de as geen bewegende delen kent die gesmeerd of bijgesteld hoeven te worden. Dit houdt echter niet in dat er helemaal geen aandacht aan geschonken hoeft te worden. De rubberen strengen binnen in de as kunnen, zeker als een aanhangwagen altijd zwaar beladen is en ook met belading voor langere tijd wordt weggezet, blijvend in elkaar worden gedrukt. Het rubber verliest dan een deel van de flexibiliteit om terug te keren naar de oorspronkelijke staat, de verende werking zal dus minder worden. De aanhanger zal dan ook de neiging krijgen om te gaan stuiteren. Vaak gaat de verende werking van de rubberen strengen echter zodanig geleidelijk achteruit, dat dit meestal niet merkbaar is. In vergelijking met een nieuwe aanhangwagen is het verschil echter direct merkbaar.

Ook het veelvuldig gebruik van een (te) zwaar beladen aanhangwagen over slechte wegen kan zorgen voor een versnelde slijtage van de rubberen strengen binnen in de as. De as kan ook beschadigd raken als deze een harde klap krijgt. Dit gebeurt bijvoorbeeld als één van de wielen met enige snelheid een stoeprand raakt of door een diepe kuil gaat. De rubbers kunnen dan zelfs zodanig vervormen dat de stand van het wiel wijzigt wat resulteert in een verkeerde bandenslijtage en, wat nog erger is, in een slingerende of trillende aanhangwagen die niet meer goed achter de auto ligt.

Slijtage van een torsieas bij een aanhangwagen controleren

Bij een torsieas wijst de draagarm, waar aan het wiel is bevestigd, in gemonteerde toestand altijd naar de achterkant van de aanhangwagen. De draagarm zal daarbij schuin naar beneden staan in een hoek van 20 tot 30 graden. Is er sprake van slijtage in de as zal deze hoek een stuk kleiner zijn en in extreme gevallen kan de draagarm zelfs helemaal vlak staan. Het is met het blote oog niet altijd makkelijk te zien zijn of er sprake is van slijtage in de torsieas, zeker niet voor iemand die hier geen ervaring mee heeft of niet weet waar men op moet letten. Bij twijfel is het altijd aan te raden om de staat van de as(sen) door een deskundige te laten beoordelen.

De as(sen) van een aanhangwagen vervangen

Onder de aanhangwagens die Aanhangcars verkoopt worden alleen assen gebruikt van merken zoals AL-KO, KNOTT of WAP. Ondanks het feit dat deze assen van hoge kwaliteit zijn, en normaal eigenlijk een leven lang mee gaan, zit een ongeluk natuurlijk in een klein hoekje. Door een moment van onoplettendheid kan het altijd gebeuren dat er schade aan één of beide assen ontstaat. Als er een as van een aanhangwagen vervangen moet worden zijn er wel enkele zaken waar rekening mee gehouden moet worden.

Om een as te vervangen is het belangrijk om enkele gegevens van de as te hebben omdat er veel verschillende assen met even zoveel verschillende specificaties bestaan.

Terminologie: padmaat, flensmaat, spoorbreedte en draagvermogen

Padmaat van een as

De padmaat van een as is de afstand, hart op hart, tussen de boutgaten waarmee de as aan het chassis van de aanhanger wordt bevestigd, over de breedte gemeten. Deze maat is erg belangrijk omdat natuurlijk niet alle aanhangers op één en hetzelfde chassis worden gebouwd, zeker niet als het ook nog eens om verschillende fabrikanten gaat. Het spreekt voor zichzelf dat de breedte van het chassis niet bij alle aanhangwagens hetzelfde is. Dit verklaart ook waarom de padmaat dus een belangrijk gegeven is bij het vervangen van een as onder een aanhangwagen.

De flensmaat van de torsieas

De flensmaat is de afstand in millimeters tussen de vlakke voorzijden van de beide remtrommels (let op, de naafdop, draadeinden of wielbouten worden hierbij niet mee gemeten!) De flensmaat moet overigens niet verward worden met de spoorbreedte.

Grafische weergave van padmaat en flensmaat van een torsieas

De spoorbreedte van een aanhanger

De spoorbreedte van een aanhanger wordt uiteraard mede bepaald door de breedte van de as die onder de aanhanger is gemonteerd. De spoorbreedte wordt echter ook beïnvloed door de velgen die op de as(sen) onder de aanhangwagen zijn gemonteerd. De ET waarde van de velgen geven namelijk aan hoever deze naar binnen of naar buiten staan. De ET waarde is overigens op de velg zelf terug te vinden. De spoorbreedte wordt altijd van hart tot hart van het loopvlak van de banden gemeten.

Grafische weergave van padmaat en flensmaat van een torsieas

Het draagvermogen van een torsieas

De assen onder een aanhanger zijn bepalend voor het bruto laadvermogen er van. Zo zijn er assen verkrijgbaar met toegestane aslast vanaf een paar honderd kilogram tot en met assen die een toegestane aslast van 1750 kilogram hebben. Zo zal er onder een ongeremde enkelasser normaal gesproken een as zijn gemonteerd met een maximale aslast van 750 kilogram. Onder een aanhanger die een bruto laadvermogen van 3500 kilogram heeft zijn dan weer twee assen gemonteerd die elk een aslast kunnen hebben van 1750 kilogram per stuk (samen 3500 kilogram). Bij het vervangen van een as is het dan ook belangrijk dat de vervangende as de zelfde toegestane aslast heeft als de originele as!

De maximale aslast kunt u ook terug vinden op het typeplaatje dat op de as is gemonteerd. Hieronder ziet u twee voorbeelden van typeplaatjes zoals u ze aan kunt treffen onder een aanhanger.

Let wel, deze beide foto's dienen puur ter illustratie en zullen per fabrikant verschillen. Het typeplaatje op de as(sen) van uw aanhangwagen kan er dus iets anders uit zien.

Typeplaatje van een ongeremde torsieas met een toelaatbare aslast van 750 kilogram

Typeplaatje van een geremde torsieas met een toelaatbare aslast van 1350 kilogram