Een slingerende aanhangwagen voorkomen of corrigeren
Iedere autobestuurder heeft er wel over gehoord, de horrorverhalen over slingerende aanhangwagens en de ongelukken die erdoor gebeuren. Toch is een slingerende aanhangwagen goed te voorkomen.
In dit artikel geven we u, na het laten zien van eventuele oorzaken, een aantal praktische tips waarmee u kunt voorkomen dat een aanhangwagen gaat slingeren. Aan het einde zullen we ook ingaan op de vraag hoe u moet handelen, en vooral ook wat u niet moet doen, wanneer uw aanhangwagen toch begint te slingeren tijdens het rijden.
Waardoor kan een aanhangwagen gaan slingeren, en hoe kunt u het voorkomen?
Voordat we u bruikbare tips geven om het slingeren van een aanhangwagen te voorkomen, beginnen we eerst met de vraag waardoor dit slingeren eigenlijk veroorzaakt kan worden. Dan zult u ook beter begrijpen hoe u het kunt voorkomen. Als u eventuele mogelijke oorzaken kent wordt het ook makkelijker om deze sneller te herkennen, en te voorkomen dat de aanhangwagen gaat slingeren.
- Verkeerde belading / verkeerde kogeldruk
Als de lading niet goed is verdeeld heeft dit niet alleen invloed op het rijgedrag van een aanhanger, maar ook op dat van de trekkende auto.
Als de lading te ver voorin is geplaatst wordt de kogeldruk te hoog. Hierdoor wordt de auto aan de achterzijde omlaag gedrukt en wordt er minder druk uitgeoefend op de voorste, sturende, wielen. In het geval de lading te ver achterin ligt is er sprake van te weinig kogeldruk. Hierdoor wordt de achterkant van de auto omhoog getrokken en verslechtert de grip van de achterwielen.
Onze tip:
Plaats het gewicht van de lading zoveel mogelijk boven de as(sen) en laat de lading niet uitsteken. Maak bij zware objecten ook gebruik van goede spanbanden om schuivende lading te voorkomen. Probeer ook zo min mogelijk te stapelen om zo het zwaartepunt van de aanhangwagen laag te houden. Als het zwaartepunt hoger ligt kan deze eerder in onbalans raken. Controleer ook of de aanhangwagen na beladen de juiste kogeldruk heeft.
Daarnaast is het ook van belang dat de lading zo min mogelijk achter de achterste as uitsteekt. Als de lading wel achter de achterste as uitsteekt kan dit namelijk als pendulum gaan werken waardoor er een slingerbeweging kan ontstaan. Als die slingerbeweging te sterk wordt kan dit weer tot een situatie leiden waarin u wordt gedwongen in te grijpen om deze slingerbeweging te corrigeren.
Wat is kogeldruk, en hoe kunt u die meten?
Een aanhangwagen wordt, door de koppeling op de trekhaak te plaatsen, met het trekkende voertuig verbonden. De koppeling drukt daarbij met een bepaald gewicht op de trekhaak van het trekkende voertuig. Dit gewicht is de zogeheten kogeldruk en heeft invloed op de wegligging en het rijgedrag van het trekkende voertuig. Elke aanhangwagen is voorzien van een typeplaatje waarop ook de voorgeschreven kogeldruk is terug te vinden.
Om de kogeldruk te kunnen meten zijn er speciale kogeldrukmeters in de handel. De kogeldruk kan echter ook met een gangbare weegschaal worden gemeten. Zorg er daarbij voor dat de (beladen) aanhanger volledig vlak en waterpas staat. Plaats de weegschaal onder de koppeling en leg daar een plank op zodat het gewicht goed wordt verdeeld. Zet daar een balk recht boven op waarop u dan de koppeling laat rusten. U kunt nu op de weegschaal aflezen hoeveel gewicht de aanhangwagen overbrengt, de kogeldruk.
Is de kogeldruk te hoog? Dan ligt er teveel gewicht voorin de aanhangwagen. Verplaats de lading in dat geval iets naar achteren. Andersom geldt hetzelfde, is de kogeldruk te laag? Dan ligt er teveel gewicht achterin en moet u de lading dus iets naar voren verplaatsen.
- Een verkeerde combinatie van auto en aanhanger
Als u een aanhangwagen mee wilt nemen zorgt u natuurlijk als eerste voor een goede trekauto. De auto moet namelijk wel geschikt zijn om de betreffende aanhangwagen met lading te kunnen trekken. Hang dus geen grote zware aanhanger achter een te lichte auto want dat is op zich al vragen om problemen.
Onze tip:
Als stelregel geldt er een ideale gewichtsverdeling van 100% - 75%. Dat wil zeggen dat het totale gewicht van de aanhangwagen, inclusief lading, maximaal driekwart van het gewicht van de auto is.
- Te hard rijden met een aanhanger
Met een aanhangwagen achter de auto mag u van de overheid minder hard rijden. Dit is niet bedoeld om u, als bestuurder, te pesten maar om uw deelname aan het verkeer voor zowel u als uw medeweggebruikers veilig te houden. Bij een toenemende snelheid wordt ook de impact van kleine dingetjes steeds groter. Denk bijvoorbeeld aan een oneffenheid in de weg die bij een te hoge snelheid tot onbalans en uiteindelijk een slingerende aanhangwagen kan leiden.
Onze tip:
Zoals al eerder gezegd geldt er niet voor niets een snelheidsbeperking voor het rijden met een aanhangwagen. Een aangepaste (lagere) snelheid biedt ook meer kans en mogelijkheid om een beginnende slingerbeweging te corrigeren.
- Wind en turbulentie
Een slingerende aanhangwagen kan ook veroorzaakt worden door harde wind of turbulentie. Denk hierbij aan een vrachtwagen die u tegemoet komt, of passeert. Dit is vanzelfsprekend extra van toepassing bij gesloten aanhangwagens, wagens met een huif en natuurlijk caravans.
Onze tip:
Maak gebruik van een antislingerkoppeling. Een antislingerkoppeling is voorzien van frictiecups die zorgen voor een strakkere verbinding met de kogel van de trekhaak. Hierdoor zal een aanhangwagen of caravan minder snel gaan slingeren. Nadeel hierbij is wel dat u pas zult merken dat de aanhangwagen begint te slingeren op een moment dat het al om een vrij heftige slingering gaat. De tijd om dan nog te kunnen corrigeren, als het überhaupt nog mogelijk is, wordt door het gebruik van een antislingerkoppeling flink verkort. Het is eigenlijk net als met winterbanden onder een auto die automobilisten vaak een vals gevoel van veiligheid kunnen geven. Een anti slingerkoppeling kan een enorm goede ondersteuning zijn maar betekent dus niet dat uw aanhanger of caravan absoluut niet meer kan gaan slingeren.
Voorbeeld van een antislingerkoppeling op een caravan
- Heftige stuurbewegingen of correcties
Een aangekoppelde aanhangwagen volgt het trekkende voertuig, en zal dus reageren op de bewegingen van de auto. Als u met de auto een bocht naar links maakt, volgt de aanhangwagen begrijpelijkerwijs dezelfde bocht naar links. Volgens de wet van Newton heeft elke actie een reactie. Als u echter ineens een heftige stuurbeweging maakt zal de aanhangwagen daar dus ook even heftig op reageren. De stuurbeweging kan echter zo heftig zijn dat de auto zo danig snel van richting verandert dat de aanhangwagen deze niet meer normaal kan volgen. Deze zal dan een eigen richting willen gaan volgen wat er uiteindelijk toe kan leiden dat er een slingerbeweging ontstaat.
Onze tip:
Anticipeer goed op andere weggebruikers. Dit voorkomt niet alleen dat u bijvoorbeeld een onverwachte remactie uit moet voeren. U kunt ook inspelen op grotere bestelbussen of vrachtwagens die u tegemoet komen, of willen passeren. Zo kunt u voorkomen dat u een heftige stuurbeweging moet maken vanwege de turbulentie die de bestelauto of vrachtwagen veroorzaakt.
- Het omlaag rijden van een daling of helling
Als u omlaag rijdt met een aanhangwagen drukt deze, zoals u zich voor kunt stellen, de trekkende auto vooruit. Als de aanhangwagen hierbij niet onder controle wordt gehouden, door bijvoorbeeld de snelheid aan te passen, kan deze de neiging krijgen om de auto voorbij te willen gaan. Als deze te sterk gaat drukken kan dit gevolg hebben dat u de controle over de combinatie kwijt raakt en geconfronteerd wordt met een slingerende aanhangwagen.
- Een verkeerde bandenspanning of versleten banden
U controleert natuurlijk regelmatig de bandenspanning van uw auto. U weet namelijk dat dit van grote invloed is op het verbruik en comfort van de auto, op het rijgedrag en daardoor ook op de verkeersveiligheid. Het gros van de mensen controleren echter nooit de bandenspanning van hun auto, laat staan de bandenspanning van een aanhangwagen. Een verkeerde bandenspanning zal zeker niet direct leiden tot een slingerende aanhangwagen, maar kan een andere oorzaak wel versterken.
Onze tip:
Naast een juiste bandenspanning is ook de algehele staat van de banden belangrijk. Als de banden versleten zijn, en te weinig profiel hebben, hebben deze ook een verminderde grip. Er bestaat dan een veel grotere kans op bijvoorbeeld aquaplaning wat kan resulteren in een slingerende aanhangwagen.
- Te weinig rijervaring
Het rijden met een aanhangwagen vraagt toch om enige aanpassingen van uw rijstijl. Het is uiteraard niet voor niets dat er een speciaal aanhangwagenrijbewijs bestaat voor het rijden met zwaardere aanhangwagens, met de daarbij behorende rijopleiding. Het echt leren rijden met een aanhangwagen doet u uiteindelijk toch in de praktijk en zodoende gevoel voor de combinatie te krijgen. Als dit gevoel (nog) niet aanwezig is zullen mogelijke waarschuwingen / aanwijzingen voor een slingerende aanhangwagen misschien te laat, of helemaal niet, worden opgemerkt.
Onze tip:
Autorijden vraagt om een actieve zithouding achter het stuur. Daarnaast is het ook van belang dat u de stoel goed naar uw lichaam hebt afgesteld. Dit helpt u om elke beweging goed te kunnen voelen, en een eventuele beginnende slingerbeweging vroeg genoeg op te merken. Probeer ook niet elke beweging die u voelt te sterk te corrigeren. Het is daarom ook belangrijk dat u uw auto met daarachter de aanhangwagen kent. U kunt de combinatie dan beter en directer aanvoelen, en beter onderscheiden op welke bewegingen u wel moet corrigeren en welke niet.
Hoe krijgt u een slingerende aanhangwagen weer onder controle?
Dit is helaas het moeilijke gedeelte. Om te weten hoe u een slingerende aanhangwagen in bedwang kunt krijgen zult u rijervaring op moeten doen. Deze ervaring kunt u verkrijgen door veel kilometers te maken, maar u kunt er ook voor kiezen om een speciale rijvaardigheid cursus te volgen. De rijopleiding voor het BE aanhangwagenrijbewijs helpt wel maar is helaas niet voldoende om u hier goed op voor te bereiden.
Op het moment dat u het slingeren op merkt bent u eigenlijk al te laat en kunt u, zeker als u weinig ervaring hebt, eigenlijk nog maar één ding doen, namelijk het gas loslaten. Probeer kalm te blijven en houdt uw handen aan het stuur om de combinatie op de weg te houden.
Hebt u al de nodige rijervaring met een aanhangwagen? Dan kunt u proberen de controle over een slingerende aanhangwagen terug te krijgen door of snelheid te minderen, of juist gas bij te geven. Wat u het beste kunt doen is wel afhankelijk van de situatie, de combinatie waar u mee rijdt en hoeveel ervaring u met aanhangwagens hebt.
Afremmen om een slingerende aanhangwagen te corrigeren
Een methode om een slingerende aanhangwagen te corrigeren is door te gaan afremmen. Dit is helaas niet zonder gevaar en vraagt zeker om de nodige rijervaring en kennis van uw combinatie. Hierbij is het belangrijk dat u goed in de spiegels kijkt om te zien wat de slingerende aanhangwagen doet, en pas afremt op een moment dat deze zich in een rechte lijn achter de auto bevindt. Op dat moment zal bij een geremde aanhangwagen namelijk ook de reminrichting van de wagen zelf worden geactiveerd. Als er echter wordt geremd op een moment dat de wagen schuin achter de auto hangt is de kans groot dat deze de auto voorbij gaat komen en de combinatie crasht.
Gas bijgeven om een slingerende aanhangwagen weer onder controle te krijgen
Als u te maken krijgt met een slingerende aanhangwagen kan deze soms weer ook onder controle worden gekregen door gas bij te geven. Hierbij is het wel belangrijk dat de situatie aan enkele voorwaarden voldoet. Zo moet uw auto voldoende motorvermogen hebben (u moet nog over hebben) , de auto moet zwaar genoeg zijn (ten opzichte van de getrokken aanhangwagen) en de aanhangwagen moet goed beladen zijn (goed verdeeld boven de assen). Zoals u begrijpt is ook deze methode niet zonder gevaar en vraagt om de nodige rijervaring, en kennis van de combinatie waar u mee rijdt.
Wat u zeker niet moet doen bij een slingerende aanhangwagen
Probeer te voorkomen dat u heftig tegen gaat sturen! Als u tegen gaat sturen is de kans namelijk groot dat u de slingerbeweging juist groter maakt. Probeer zo minimaal te sturen en een rechte lijn aan te houden.
Controleer uw aanhangwagen na het corrigeren van een slingerbeweging
Als u hebt gemerkt dat uw aanhangwagen de neiging heeft om te gaan slingeren, of u hebt net een heftige slingerbeweging gecorrigeerd, adviseren wij u om bij de eerstvolgende gelegenheid te stoppen en een controle uit te voeren. Is de lading wel goed geplaatst en verdeeld? Is de lading onderweg soms gaan schuiven? Rij in ieder geval nooit door zonder eerst te kijken of er misschien een zichtbare oorzaak voor het slingeren van de aanhangwagen is te vinden. Het zou dan op de verdere reis maar zo nog een keer kunnen gebeuren terwijl u het misschien wel had kunnen voorkomen. Controleer ook de bandenspanning en de kogeldruk.
Ga met een gerust hart de weg op met uw aanhangwagen
We zullen niet liegen door te zeggen dat de kans dat een aanhangwagen gaat slingeren helemaal is uit te sluiten. Daarvoor zijn er teveel factoren die een rol kunnen spelen. Met de nodige voorzorgsmaatregelen kan het risico echter wel flink worden beperkt. Als u zich gewoon aan deze maatregelen houdt, en een flinke dosis gezond verstand gebruikt, kunt u gewoon zorgeloos op weg gaan met uw aanhanger. Uiteindelijk is een aanhangwagen toch bedoeld als verlengstuk van uw auto en in die vorm extra mogelijkheden te geven voor transport.
