Alle aanhangwagens worden, ongeacht het type, grofweg in twee groepen verdeeld, te weten ongeremde en geremde aanhangwagens. Ongeremde aanhangwagens hebben geen eigen remsysteem en worden volledig afgeremd door de remwerking van het trekkende voertuig. Ongeremde aanhangwagens zijn daarom beperkt tot een maximaal bruto totaalgewicht van 750kg.

Geremde aanhangwagens zijn wel voorzien van een eigen remsysteem. Hierdoor hoeft een geremde aanhangwagen niet alleen door het trekkend voertuig te worden afgeremd. De remmen van de aanhangwagen zelf leveren namelijk ook een bijdrage aan de remkracht die nodig is om de combinatie af te remmen. Een geremde aanhangwagen mag dan ook veel zwaarder zijn dan een ongeremde uitvoering. Geremde aanhangwagens kunnen, afhankelijk van de uitvoering, dan ook een maximum bruto totaalgewicht hebben tot wel 3500kg.

Bij alle aanhangwagens praat men altijd over het bruto totaalgewicht, ook wel GVW (Gross Vehicle Weight) genoemd. Dit is ook het geval bij het trekkend vermogen dat vermeld staat in de kentekenspecificaties van een voertuig. Het bruto totaal gewicht geeft aan wat een aanhangwagen in totaal, inclusief belading, mag wegen. Stel als voorbeeld dat een enkelasser geremde aanhangwagen een bruto totaalgewicht heeft van 1500kg, en zelf 285kg weegt, mag deze dus netto 1215kg (1500kg minus 285kg) aan lading mee nemen.

Hoe werkt het remsysteem van een geremde aanhangwagen?

Elke geremde aanhangwagen is uitgerust met een oplooprem die een belangrijk onderdeel vormt van het remsysteem. De oplooprem is binnenin voorzien van een holle stalen buis, de zogeheten trekstang. In deze trekstang zit dan weer een oploopremdemper ingesloten. De oploopremdemper werkt als een grote gasveer waardoor de trekstang heen en weer kan schuiven, en de bewegingen daarbij wel gedempt worden.

Als de trekstang naar binnen wordt gedrukt trekt hij de remkabels van het remsysteem aan, en als de stang weer terug wordt gedrukt, door de oploopremdemper, worden de remkabels los gelaten en komen de remmen weer vrij. De oploopremdemper werkt als een soort schokdemper die voorkomt dat de remmen van de geremde aanhangwagen bij het minste of geringste in werking worden gezet. De oplooprem is dan ook afgestemd op het bruto totaalgewicht van een aanhangwagen. Een zwaardere aanhangwagen heeft dan ook een sterkere oploopremdemper dan een lichte aanhangwagen, en zijn deze niet onderling uitwisselbaar

Foto toont een ALKO oplooprem voor een aanhangwagen met een bruto totaal gewicht van 3000kg. Op de foto is ook de trekstang te zien waar de koppeling op is gemonteerd. Ook de hevel, met daaraan de bevestiging voor de remstang, is zichtbaar.

Is bij een ongeremde aanhangwagen de koppeling direct op de dissel gemonteerd, bij een geremde uitvoering is de trekstang op de oploopremdemper van de oplooprem gemonteerd, en kan dus onafhankelijk van de dissel bewegen. Omdat de koppeling op de trekstang is gemonteerd wordt een kracht, die op de koppeling wordt uitgeoefend, direct overgebracht naar deze stang. Als het trekkende voertuig gaat afremmen wordt de koppeling van de aanhangwagen naar achteren gedrukt. Hierdoor wordt de oploopremdemper naar binnen gedrukt en worden, door een hevel echter de trekstang, de remstang van de aanhangwagen aangetrokken. Deze remstang is direct verbonden met de remkabels en deze kabels worden dan ook door de remstang aangetrokken.

Illustratie toont de doorsnede van een oplooprem

Achteruitrijden met een aanhangwagen met oplooprem

Wat gebeurt er nu als er achteruit moet worden gereden met een combinatie van een auto met daarachter een geremde aanhangwagen? Als daar mee achteruit wordt gereden wordt de oplooprem ook ingedrukt, en zouden de remmen dus ook in werking worden gezet. In het verleden diende een gebruiker dan zelf de oplooprem tijdelijk buiten werking te stellen. Bij nieuwere aanhangwagens zijn de remtrommels echter voorzien van een mechanisme, de zogeheten terugrij-automaat, dat de stand van de remschoenen automatisch aanpast bij het achteruitrijden. In deze stand kunnen de remschoenen geen remmende werking uitoefenen en zullen zij, zodra er weer vooruit wordt gereden, terug gaan naar hun originele positie waarin zij wel remkracht uit kunnen oefenen.

Als het achteruit rijden met een geremde aanhangwagen zwaar gaat moet in veel gevallen het remsysteem worden afgesteld. Dit is geen doe-het-zelf klusje en dient te worden uitgevoerd door een gekwalificeerd aanhangwagenbedrijf of garagebedrijf.

De breekkabel van een geremde aanhangwagen

Een belangrijk onderdeel van het remsysteem bij een geremde aanhangwagen is de losbreekkabel. Deze kabel is een veiligheidsvoorziening die er voor zorgt dat het remsysteem van de aanhangwagen in werking wordt gezet als deze onder het rijden los zou komen van de trekhaak. De kabel trekt in dat geval de handrem aan waarna de kabel doormidden breekt (vandaar ook de benaming losbreekkabel. Deze kabel is er, in tegenstelling tot een ongeremde aanhangwagen, dus niet voor bedoeld om de wagen aan het trekkende voertuig vast te houden. De breekkabel zorgt er alleen voor dat de handrem wordt aangetrokken waarna de losgekomen aanhangwagen zelfstandig tot stilstand kan komen.

De losbreekkabel moet, voor een correcte werking van het remsysteem, aan een vast deel van de trekhaak worden bevestigd, en mag niet in een lus over de trekhaak worden gelegd. Als de kabel over de trekhaak wordt gelegd kan hij daar makkelijk af schieten zonder daarbij de handrem van de wagen aan te trekken. Om die reden is een trekhaak voorzien van een apart oog waarin de karabijnhaak van de breekkabel kan worden bevestigd. De karabijnhaak is hierbij dan wel de zwakste schakel en kan, zeker als deze te licht is, te snel vervormen en waardoor de handrem niet met genoeg kracht wordt aangetrokken.

Een betere manier voor het juist aanbrengen van de breekkabel is door het gebruik van een veiligheidsklem. Deze klem is eigenlijk bedoeld om de staalkabel, die aan de hulpkoppeling van ongeremde aanhangwagens zit, door heen te kunnen lussen. De losbreekkabel van ene geremde aanhangwagen kan echter ook op deze zelfde wijze aan de trekhaak worden bevestigd. Door de lus komt er minder trekkracht op de karabijnhaak te staan waardoor de losbreekkabel beter zal werken.

Als de trekhaak onder uw auto niet over een oog beschikt waarin de karabijnhaak kan worden bevestigd zult u ten allen tijde een veiligheidsklem moeten plaatsen. Een veiligheidsklem kunt u bij elke aanhangwagendealer of auto onderdelen shop verkrijgen. De klem laat zich, middels twee bouten en moeren, heel eenvoudig op de trekhaak monteren.

Voorbeeld van een onjuiste bevestiging van de losbreekkabel. De losbreekkabel van een geremde aanhangwagen mag niet alleen over de trekhaakkogel worden gelegd.

Voorbeeld van een correcte bevestiging van de losbreekkabel van een geremde aanhangwagen die hier door een veiligheidsklem, bevestigd op de trekhaak, is gelusd.

Remmen van een geremde aanhangwagen controleren

De remmen van een aanhangwagen kunnen op een juiste werking gecontroleerd worden door de handrem aan te trekken. Daarna kunnen de wielen met behulp van een krik afzonderlijk omhoog worden gebracht zodat ze vrij zijn van de grond. Door nu te proberen de wielen rond te draaien kan op eenvoudige wijze worden gecontroleerd of deze wel of niet worden afgeremd. Uiteraard moeten de wielen wel in de richting worden gedraaid. Zo wordt voorkomen dat de terugrijautomaat in werking treedt en de wielen dus niet worden afgeremd.

Er is nog een methode om de werking van de remmen te controleren. Deze methode is sneller maar helaas ook minder nauwkeurig. Wrijving tussen de remtrommel en de remschoenen zorgen voor de remmende werking bij trommelremmen. Bij wrijving ontstaat er warmte en dat is voelbaar. Bij deze methode wordt, na het afremmen van de aanhangwagen, dan ook met de hand gevoeld of de remtrommels warm zijn geworden. Als één van de wielen niet wordt afgeremd zal deze minder warm, of zelfs helemaal niet warm zijn. Een vastzittende rem kan zo ook worden geconstateerd omdat de remtrommel in dat geval erg heet zal zijn.

Voor een correcte afstelling van de remmen bij een aanhangwagen gaat u het beste naar een gekwalificeerde aanhangwagendealer of garagebedrijf.

Foto toont het remmechanisme binnen in een trommelrem. De remschoenen zijn op een ankerplaat gemonteerd waarover remtrommel wordt geplaatst. Bij het remmen worden de remschoenen naar buiten geduwd waardoor ze tegen de binnenkant van de remtrommel aanlopen. Hierdoor zal de aanhangwagen afgeremd worden.

De werking van de oplooprem controleren

De oplooprem van een aanhangwagen kan op werking worden getest door de aanhangwagen op de handrem te zetten en daarna de koppeling in te drukken. Deze moet zich zwaar in laten drukken en daarna langzaam terugkomen naar de uitgangspositie. Is de koppeling vrij makkelijk, zonder enige weerstand, in te drukken en weer uit te trekken? Dan is de oploopremdemper, binnen in de oplooprem, defect en zal deze moeten worden vervangen. Dit is voor een beetje handig persoon redelijk goed zelf te doen. Vervangen van de complete oplooprem is pas nodig als deze in zijn geheel schade heeft opgelopen. Dit zou bijvoorbeeld kunnen gebeuren als de aanhangwagen geschaard is bij het achteruitrijden. Als de trekstang zelf namelijk niet meer kan bewegen door een beschadigde behuizing, of als gevolg van roestaanslag, is reparatie in veel gevallen niet meer mogelijk of onrendabel. Roestaanslag binnenin de oplooprem is overigens in veel gevallen veroorzaakt door achterstallig onderhoud.

Veel voorkomende mankementen aan het remsysteem van een aanhangwagen

Als de aanhangwagen niet rustig achter de auto ligt tijdens het rijden en het afremmen, maar onrustig en voelbaar begint te drukken en te bonzen, is in veel gevallen de oplooprem defect.

Snel blokkerende wielen bij het afremmen van een aanhangwagen worden in de meeste gevallen veroorzaakt door een kapotte oploopremdemper. Dit kan echter ook worden veroorzaakt door een verkeerde afstelling van het remsysteem of roestaanslag en vervuiling binnenin de remtrommels of kabels.

De remmen werken niet gelijkmatig en één, of meerdere, wielen worden voelbaar warmer dan de andere wielen. Dit kan worden veroorzaakt door een vastzittende binnenkabel, een kapotte of geknikte remkabel, een verkeerde montage van de remkabel op de remtrommel, een verkeerde afstelling of een ongelijke slijtage van de remschoenen.

Bij een niet goed functionerend remsysteem van uw aanhangwagen kunt u deze het beste laten controleren bij een aanhangwagenbedrijf of garagebedrijf.

Onderhoud aan het remsysteem van een aanhangwagen

De oplooprem is voorzien van enkele vetnippels om de bewegende delen te kunnen smeren. Deze vetnippels moeten minimaal eens per zes maanden met een vetspuit worden ingespoten. Zo wordt bijvoorbeeld de trekstang, binnenin de oplooprem, voorzien van een laagje vet waardoor deze heen en weer kan blijven bewegen.

De stofhoes van de oplooprem dient ook te worden nagekeken op eventuele mankementen. De stofhoes voorkomt namelijk dat er vuil in de oplooprem kan komen, met als gevolg slijtage van de bewegende delen. Een kapotte stofhoes dient dan ook zo snel mogelijk te worden vervangen.

De remkabels onder de aanhangwagen kunnen ook optisch worden gecontroleerd. De kabelmantels mogen niet beschadigd of gescheurd zijn, en geen knikken hebben. Ze moeten vrij kunnen bewegen maar niet los naar beneden hangen, wat het risico met zich meebrengt dat ze over de grond schuren en achter eventuele obstakels blijven haken.

Als de remtrommels worden afgenomen kunnen ook de remschoenen en de binnenzijde van de remtrommel worden schoongemaakt met remmenreiniger. De scharnierpunten van de bewegende delen kunnen dan worden ingevet met een likje kopervet. Kopervet is namelijk niet alleen waterafstotend, maar ook erg geschikt voor delen die erg warm worden zoals bij de onderdelen van een remtrommel het geval is.